Avrupa’da “yeni normal” dönemi

Fransa’dan İspanya’ya, Avrupa genelinde su kıtlığı şartları zorluyor. Ancak fosil yakıt tüketimi de artmaya devam ediyor.

Uzmanlar, küresel ısınma hızının artmasıyla kışların daha sıcak, yazların ise kavurucu olacağı ve yaşanan su kıtlığının Avrupa’nın “yeni normal”i haline gelebileceği konusunda uyardı.

Avrupa Kuraklık Gözlemevi (European Drought Observatory, EDO), Avrupa topraklarının yüzde 45’inin temmuz ortasına kadar kuraklık uyarısı altında olduğunu ve yüzde 15’inin zaten kırmızı alarmda olduğunu belirterek Avrupa Komisyonu’na birden fazla bölgede harekete geçmesi için çağrıda bulundu.

Tekrarlanan sıcak hava dalgalarının kıta boyunca yayılması koşulları kötüleştirdi.

Fransa’da Başbakan Elisabeth Borne kuraklıkla mücadele etmek için bir kriz birimini harekete geçirdi. Ekolojik Geçiş Başkanı Christophe Béchu, Fransa’nın 100’den fazla belediyesinde içme suyu bulunmadığını ve depoların kamyonlarla su taşınarak beslendiğini belirterek; “Bu tür olaylara alışmamız gerekecek. Adaptasyon artık bir seçenek değil, bir zorunluluk.” dedi.

Yüzey toprak neminin şimdiye kadar kaydedilen en düşük seviyeye ulaşması ve temmuz yağışlarının normalden yüzde 85 daha düşük olmasıyla, Fransa’nın 96 anakara bölümünün 93’ünde hortum ve sulama yasakları dahil su kısıtlamaları uygulanıyor. Fransa Tarım Bakanı mısır hasadının geçen yıla göre yüzde 18 oranında azalacağı konusunda uyarırken, çiftçi sendikaları kuraklık nedeniyle ortaya çıkan büyükbaş hayvan yemi kıtlığının ciddi sorunlara yol açabileceğini söylüyor.

Elektrik kuruluşu EDF (Électricité de France), geçen hafta Garonne Nehri’ndeki yüksek su sıcaklıkları nedeniyle güneybatı Fransa’daki nükleer reaktörlerinden birinin üretimini sınırlamak zorunda kaldı ve Rhône boyunca bulunan reaktörler için birden fazla benzer uyarı yayımladı.

İspanya’da su rezervleri tüm zamanların en düşük seviyesine ulaştı. Hükümete göre artan tüketim ve buharlaşmanın bir araya gelmesiyle su rezervleri haftada yüzde 1,5 oranında düşüyor.

Pandemi sonrasında turizmin canlanması, Barselona gibi şehirlerde su tüketiminde yüzde 10’luk bir artışa yol açtı. Eğer Barselona’da yakında yağış olmazsa, halihazırda İspanya’nın pek çok bölgesinde uygulanan su kısıtlamaları, burada da yürürlüğe girecek.

New Water Culture’ın kurucu ortağı Nuria Hernández-Mora, “İklim değişikliği çalışmaları, kuraklıkların daha yoğun, daha sık ve daha uzun süreceğine işaret ediyor.” dedi.

İtalya’da, 2022 yılının şimdiye kadar kayda geçen en sıcak ve en kurak yıl olması bekleniyor. İtalya Meteoroloji Derneği Başkanı Luca Mercalli, “İklim krizini siyasi bir sorun haline getirmek için artık ne yapmamız gerektiğini bilmiyorum. Kuraklık, iklim raporlarının öngördüğü sıklıkta ve yoğunlukta ilerliyor. Bunu bir öncelik haline getirmek için neden beklemeye devam ediyoruz?” diye soruyor.

Almanya’nın endüstriyel kalbini Rotterdam ve Antwerp’in ana limanlarına bağlayan ve petrol, kömür ve diğer hammaddeleri taşımak için kullanılan hayati bir yolu olan Ren Nehri’nde de su seviyesi alarm vermeye başladı.

Nehrin su seviyesi, şiddetli bir kuraklık sonucunda mal taşımacılığının 132 gün boyunca durdurulmasına neden olan 2018’deki seviyeden de daha düşük bir noktaya ulaştı. Bazı gemiler, navlun maliyetlerini artırarak karaya oturmaktan kaçınmak için yüzde 25 kapasiteyle çalışıyor.

Başkent Berlin’de yetkililer, Spree Nehri’nin beslediği birçok gölde su seviyesinin düştüğünü kaydetti. Güneydeki Nürnberg kentinde, kurumuş şehir ağaçları ve gaz tasarrufu için kapatılan belediyeye ait kapalı yüzme havuzlarından taşınarak sulanıyor.

İsviçre’de süt endüstrisi kuraklıktan en çok etkilenen sektörler arasında yer aldı. Fribourg, Jura ve Neuchâtel’deki yetkililer, dağların yukarısındaki meralar kuruduğundan ötürü, otlatmak için kullanılmayan vadi çayırlarını açmak zorunda kaldı.

Lucerne yakınlarındaki Obwalden kantonunda, Kerns köyündeki susuz kalan ineklere Sarnen Gölü’nden helikopterle su taşımak için ordu devreye girdi.

Hollanda, su kıtlığı ilan ederek kuraklığı resmiyete taşıdı. Hükümet henüz hane halkı tüketimine kısıtlama getirmedi ancak insanlardan arabalarını yıkamaları mı yoksa çocuk havuzunu tamamen doldurmaları mı gerektiği konusunda dikkatlice düşünmelerini istedi.

Belçika’da, 1885’ten bu yana en kurak yazın yaşandığı bildirildi.

Yerel yetkililer, bazı su yollarında kalan suyun endüstriyel veya kanalizasyon atığından ibaret olduğu için birçok balığın öldüğünü bildirdi. Ardennes’deki on üç komün, insanların yüzme havuzlarını doldurmasını yasakladı.

Bilim insanları, iklim değişikliğinin yakında Batı Avrupa’da yaz kuraklıklarının sıklaşmasına yol açabileceğini ve bir zamanlar on yılda bir meydana gelen aşırı sıcaklık olaylarının, dünyanın dört bir yanındaki hükümetler karbon emisyonlarını radikal bir şekilde kesmediği sürece her iki veya üç yılda bir meydana gelebileceğini söyledi.

Fırsat penceresi kapanmak üzere

Kuraklıkla mücadele eden Avrupa’da mahsuller soluyor, araziler çölleşiyor ve su kıtlığı birçok bölgede kendini gösteriyor. İklim krizinin sebep olduğu bu koşullar altında Avrupa’da fosil yakıt tüketimi de artmaya devam ediyor.

Azaltılmış Rus gazı arzını tercih eden Avrupa hükümetleri, daha fazla kömür yakarak; yeni sıvılaştırılmış doğal gaz terminalleri planlayarak ve gaz boru hattı ağlarını genişleterek enerji stoklarını güçlendirirken, aşırı hava olayları, iklim eylemini geciktirmenin tehlikelerini hatırlatıyor.

Dünyadaki en iddialı yeşil ajandaya sahip Avrupa, emisyonlarını 2030 yılına kadar 1990 seviyelerine göre yüzde 55 oranında azaltma hedefine ulaşmak için bir plan açıklamıştı. Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında, blok 2030’a kadar sürdürülebilirliğin gerçekleştirilebilmesi için en az 1 trilyon avro ayırdı. Üye devletlerin tamamından bütçelerinin en az yüzde 37’sini yeşil projelere ayırmaları istendi.

Ancak bu girişimler, ağır sanayiden kaynaklanan emisyonları azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına, elektrikli arabalara ve yeşil teknolojilere yapılan yatırım planları, Rusya’dan tedarik edilen gaza dayanıyordu. Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı bu projeyi yerle bir etti ve Avrupa’yı hızla kirli yakıtlara yönlendirdi. Almanya bazı kömür ve petrol yakıtlı santrallerinin kapanmasını erteledi. Hollanda, kömürden elde edilen enerjinin üst sınırını kaldırdı. Avusturya, kapatılan bir kömür santralini yeniden canlandırıyor ve Fransa, kış için rezerv olarak bir kömür santrali inşa ediyor. Birkaç ülke, LNG ithal etmek için terminal ve onları mevcut ağlara bağlamak için boru hatları yapıyor.

Öte yandan kuraklığın etkisini göstermesiyle hidroelektrik santralleri de kapanmaya başladı.

Fransa’da hidroelektrik üretimi bir önceki yıla göre yılın ilk yarısında yüzde 22 oranında düştü. Elektrik devi Electricite de France, yağmur yağmadığı ve mevcut nehir suyu miktarı azaldığı için yaz aylarında bazı santrallerinde üretimi azaltmak zorunda kalacaklarını söyledi.

İtalya’da hidroelektrik santral rezervuarlarındaki su seviyeleri yarı yarıya azaldı ve ülkeyi doğal gaza daha bağımlı hale getirdi. Kuzey İtalya’daki üç gaz santrali, Po nehrindeki su seviyesinin rekor seviyede düşmesi sonucunda türbinleri döndürebilecek su kaynağı bulamadı ve geçici olarak kapatıldı.

İtalya’daki Universita del Salento’da atmosferik fizik ve oşinografi profesörü Piero Lionello, “Gördüklerimiz devam eden iklim değişikliğinin etkileri ve sera gazı emisyonlarında azaltma girişimleri önümüzdeki birkaç on yılda başarılı olmazsa, şu anda gözlemlediğimiz şey gelecekte olacakların çok küçük bir parçasını oluşturacak.” dedi.

Bilim insanları, sera gazı emisyonlarını azaltmanın küresel ısınmanın hızını yavaşlatmanın tek yolu olduğunu söylüyor. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) tarafından yayımlanan önemli bir rapor, mevcut durumun düzeltilmesi imkansız bir felakete dönüşmeden önce harekete geçilmesi için çok az zaman kaldığına işaret ediyor.