ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun yeni kural kitabı, şirketleri gelecek yıldan itibaren iklim etkilerini çevreleyen ölçümlerini yatırımcılara açıklamaya zorlayacak. Şirketlerin emisyon hedefleri ve iklim stratejileriyle ilgili ayrıntıları içeren kurallarda, halka açık şirketlerin enerji geçişleri, aşırı hava olayları ve bunların işlerini potansiyel olarak nasıl etkileyebileceğiyle ilgili ayrıntıları da açıklamaları öngörülüyor.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (The Securities and Exchange Commission, SEC) açıklaması iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmeye yönelik bir adım olarak görülürken SEC’in Kapsam 3 emisyonlarına yönelik yaklaşımı eleştiriliyor. SEC’in teklifinde büyüklüklerine bakılmaksızın tüm kamu şirketlerinin sera gazlarının tamamı ve elektrikten kaynaklanan karbon çıktısı da dahil olmak üzere Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarını raporlamaları gerektiği söyleniyor. Kapsam 3 emisyonları ise tedarikçiler, üreticiler ve müşterileri de kapsayan yukarı ve aşağı akış karbon çıktılarını içeriyor.
Kapsam 3 emisyonları nedir?
Emisyon azaltımı söz konusu olduğunda işletmeler genellikle doğrudan karbon emisyonuna yol açan faaliyetlerinden kaynaklanan (Kapsam 1) ve elektrik, ısı ve buhar gibi enerji tüketimi nedeniyle oluşan (Kapsam 2) karbon emisyonlarını göz önünde bulunduruyor. Diğer dolaylı emisyonlar olarak adlandırılan Kapsam 3 emisyonları ise ürünün ya da hizmetin üretilip kuruluş sınırlarına getirilinceye kadar sebep olduğu yukarı yönlü emisyonlar (upstream emissions) ve ürünün ya da hizmetin işletmenin kontrolünden ayrıldıktan sonra sebep olduğu aşağı yönlü emisyonlar (downstream emissions) olmak üzere iki ana gruptan oluşuyor.
Yakın tarihli bir araştırma, Amazon’un da içinde olduğu büyük şirketlerin Kapsam 3 emisyonlarını çoğunlukla hesaplamadığını gösteriyor. Oysa özellikle üretim alanındaki bir dizi şirket için Kapsam 3 emisyonları karbon ayak izlerinin büyük bir kısmını oluşturuyor. Şirketlerin Kapsam 3 emisyonlarını da dikkate alması gerektiğini savunan isimler arasında yer alan SEC Komiseri Allison Herren Lee, Kapsam 3 açıklamalarının bir şirketin genel sera gazı emisyonlarını ve dolayısıyla iklimle ilgili genel risklerini anlamak için hayati derecede önemli olduğunu vurguluyor.
SEC’in Kapsam 3 kriterlerinden hariç tuttuğu alanlar arasında emisyonların büyük bir kısmının müşteri kullanımından kaynaklandığı otomotiv endüstrisi de yer alıyor. Teklifi eleştirenler otomotiv endüstrisi gibi sektörlerde yer alan şirketlerin tedarikçilerinden ya da müşterilerinden kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik çaba göstermediklerini ve Kapsam 3 raporlamasını “zahmetli” olarak nitelendirdiklerini dile getiriyor.
“Yatırımcılar Kapsam 3 emisyonu bilgisini talep etmeli”
Çevre üzerine çalışan bir sivil toplum kuruluşunda görev alan Isabel Munilla, “Bu konuda söyleyebileceğimiz en önemli şey, yatırımcıların çoğunun bu bilgiyi talep etmesini sağlamak olabilir, çünkü Kapsam 3 emisyonları bir şirketin tedarik zinciri de dahil olmak üzere iklim risklerini ele almasına kapsamlı bir bakış açısı sağlıyor,” ifadelerini kullanıyor.
Teklifle ilgili eleştirilen noktalar arasında dolaylı emisyonlarını daha büyük şirketlerden en az bir yıl sonraya kadar açıklaması gerekmeyen küçük şirketlere tanınan istisnalar da yer alıyor. Teklifin savunucuları arasında yer alan ve ABD’de kıdemli bir politika analisti olan Alex Martin ise “en önemli alanlardan biri” olarak gördükleri Kapsam 3 emisyonları konusunda ilerleme kaydettiklerini belirtiyor: “Kapsam 3 emisyonları hakkında olabildiğince çok sayıda konunun raporlanması için elimizden geleni yapacağız, çünkü dürüst olmak gerekirse yatırımcıların da dediği gibi bu emisyonlar finansal risk değerlendirmelerinin gerçekten büyük bir parçası ve bu bilgiyi elde etmek de SEC’in işi.”