Avrupa Komisyonu’nun yeni yasa tasarısı, üreticileri AB pazarına satılan tekstil ürünlerinin yaşam döngüsünden sorumlu tutuyor.
Avrupa Komisyonu, tekstil üreticilerini yaşam döngüsü boyunca ürünlerinden sorumlu tutan ve Avrupa Birliği (AB) genelinde tekstil atıklarının sürdürülebilir yönetimini desteklemeyi amaçlayan yeni bir yasa teklifinde bulundu.
Komisyon, tüm AB üye ülkelerinde tekstil ürünleri için Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR) düzenlemelerini getirmeye hazırlanıyor. Bu kapsamda üreticiler, tekstil atıklarının yönetim maliyetlerini karşılayacak. Yeni yasa teklifiyle, AB Sürdürülebilir ve Döngüsel Tekstil Stratejisi ile uyumlu olarak AB’de tekstil atıklarının ayrıştırılarak toplanması, yeniden kullanımı, geri dönüşümünün yaygınlaştırılması amaçlanıyor. Bu adımlarla tekstil üretiminin doğal kaynaklar üzerindeki etkilerinin hafifletilmesi, atık miktarının azaltılması ve tekstil ürünlerinin döngüselliğinin artırılması amaçlanıyor.
Üreticilerin EPR düzenlemeleri kapsamında ne kadar ödeyeceği, tekstil ürünlerinin çevresel performansına dayalı olarak ayarlanacak olan “eko-modülasyon” prensibi ile belirlenecek. EPR kapsamında AB menşeili üreticilerin atık toplama, ayrıştırma, yeniden kullanım ve geri dönüşüm kapasitelerine finansman sağlanacak.
Öte yandan tekstil atıklarının yönetimi için yeterli kapasiteye sahip olmayan ülkelere yapılan ihraçların da kontrol altına alınmasına yönelik de bir düzenleme getiriliyor. Yeni düzenleme çerçevesinde hangi malzemelerin atık olarak kabul edileceği ve hangilerinin yeniden kullanılabilir tekstil ürünü olarak kabul edileceği belirlenecek. Bu sayede ihraç edilen atıkların yeniden kullanımı ve geri dönüşümü kontrol altına alınacak.
Sürdürülebilirlik rekabette belirleyici unsur olarak öne çıkıyor
Türkiye, yeni yasa tasarısından etkilenecek ülkeler arasında yer alıyor.
Dünyanın en büyük 5. ve AB’nin ise 2. tekstil ihracatçısı konumunda yer alan Türkiye’de tekstil sektörü, 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 2,1 artışla 10 milyar 359 milyon dolarlık ihracata imza attı.
2022’de sektörün yaptığı 10,4 milyar dolarlık ihracatın 4 milyar 322 milyon doları İstanbul’dan, 1,7 milyar doları Gaziantep’ten ve 1,3 milyar doları da Bursa’dan gerçekleştirildi.
Türkiye’nin tekstil sektöründeki rekabetçi yapısını koruması için sürdürülebilir teknolojileri sektöre entegre etmesi gerekiyor.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan “Tekstil Ürünleri Sanayi ve Giyim Eşyaları Sanayi” rehberine göre, sektörü daha sürdürülebilir hale getirmek için üç temel hedef öne çıkıyor: Sektörün çevre üzerindeki etkisini azaltmak, paydaşlar için değer yaratmak ve ürün geliştirme, iş modelleri ve yönetişim anlayışında yenilikçiliğe liderlik etmek.
Rehbere göre, sektördeki olumsuz çevresel etkileri azaltmak için üretim sırasında oluşan atıkların başka bir sürecin girdisi olarak kullanılabilmesi ve döngüsel üretim yönteminin tercih edilmesi çözüm yollarından biri olabilir.
İSO’nun hazırladığı rehber, tekstil sanayinde sürdürülebilirliği sağlamak için ürün geliştirme süreçlerinde, iş modellerinde ve yönetişimde yenilikçi olmanın da önemine değiniyor. Sürdürülebilir tasarımlar sayesinde ürünler dayanıklı, uzun ömürlü ve çevreye olumsuz etkileri düşük hale getiriliyor. Bu avantajlar, tüketiciler için de bir tercih sebebi olarak ticari rekabette üreticiyi öne çıkarıyor.