Düzenleme, yeşil tahviller için “Avrupa Yeşil Tahvil” veya “EuGB” ibaresini kullanmak isteyen ihraççılar için bir dizi gerekliliği belirliyor.
Düzenleme, Avrupa Birliği’nin (AB) sürdürülebilir büyümeyi finanse etme ve iklime duyarlı, kaynak verimli bir ekonomiye geçişi destekleme stratejisinin bir parçasını oluşturuyor. Yeni standartlar, yeşil tahvil piyasasında tutarlılık ve karşılaştırılabilirlik sağlayarak hem yeşil tahvil ihraççılarına hem de yatırımcılara fayda sağlayacak.
Avrupa yeşil tahvilleri, AB’nin sürdürülebilir faaliyetler için belirlediği taksonomiye uygun olacak ve küresel yatırımcılara sunulacak.
İhraççılar, AB taksonomisine uygun meşru projeleri finanse ettiklerini beyan edebilecek ve böylece yeşil badana (green washing) ile oluşturulan riskler azaltılırken çevresel açıdan sürdürülebilir projelere sermaye akışı da teşvik edilecek.
Düzenleme aynı zamanda Avrupa yeşil tahvillerinin üçüncü taraf denetçileri için de bir kayıt sistemi ve denetim çerçevesi oluşturacak.
Avrupa yeşil tahvillerinden elde edilecek gelir, AB taksonomisine dahil olan sektörlerin düzenleme kapsamında yer alan ekonomik faaliyetlerine aktarılacak. Ancak taksonomiye dahil olmayan sektörler için ise yüzde 15 esneklik payı uygulanacak. Bu esneklik payının kullanımı, Avrupa’nın iklim nötr kıta olmasının sağlanmasıyla ve gelecek yıllarda mevcut olması beklenen cazip ve yeşil yatırım fırsatlarının artmasıyla yeniden değerlendirmeye alınacak.
Düzenleme imzalanmasının ardından Resmî Gazete’de yayımlanacak ve 20 gün sonrasında yürürlüğe girecek. Yürürlüğe girişinden 12 ay sonra ise uygulanmaya başlanacak.
Yeşil tahviller nasıl yaygınlaştı?
Çevresel sürdürülebilirlik projelerini finanse etmek amacıyla ihraç edilen yeşil tahviller, yeşil projelerin finansmanı için kullanılmak üzere özel olarak tasarlandı. Yeşil tahviller yenilenebilir enerji tesisleri, enerji verimliliği projeleri, su yönetimi, çevre dostu ulaşım sistemleri ile diğer çevre odaklı projelerin finansmanını kolaylaştırmak ve yeşil ekonomiye katkıda bulunmayı amaçlıyor.
Dünyada ilk yeşil tahvil ihracı, 2007 yılında Avrupa Yatırım Bankası tarafından “İklim Farkındalık Tahvili” yapısı kapsamında yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projelerini finanse etmek için gerçekleştirildi. Daha sonra Dünya Bankası 2008 yılında Avrupa Yatırım Bankası’nın özsermaye bağlantılı “İklim Farkındalık Tahvili”nin aksine geleneksel bir tahvil yapısını takip eden “yeşil tahvil” etiketli bir tahvil çıkardı.
İklim Tahvilleri Girişimi, yeşil tahvil piyasasında yaşanan hızlı gelişmeyi doğrulayarak, 2015’ten 2016’ya kadar yeşil tahvil ihracında yüzde 92’lik bir artışla 92 milyar dolara ulaşıldığını açıkladı. 2021 yılında ise Avrupa Yatırım Bankası, 11,5 milyar avro eşdeğerine ulaşan sürdürülebilirlik finansmanı ile çok taraflı kalkınma bankaları arasında yeşil tahvillerin önde gelen ihraççısı haline geldi.
Avrupa Birliği üyesi ülkelerin pandemi sonrasında toparlanma sürecini desteklemek, özel sektör yatırımlarını teşvik ederek AB ekonomisini canlandırmak ve sağlık sistemini güçlendirmek amacıyla 2010 yılında NextGenerationEU girişimi hayata geçirildi. Fon kapsamında, 390 milyar avrosu hibelerden, 360 milyar avrosu kredilerden oluşmak üzere toplam 750 milyar avroluk kaynak oluşturuldu.
2021’de ise Avrupa Komisyonu, NextGenerationEU’nun yüzde 30’unu yeşil tahvilleri ihraç ederek finanse etmeye karar verdi. Böylelikle Avrupa Komisyonu dünyanın en büyük yeşil tahvil ihraççılarından biri konumuna geldi.
NextGenerationEU,
- Avrupa Komisyonu’nun sürdürülebilir finansa olan taahhüdünü doğrulama;
- Piyasaya yüksek dereceli ve likit yeşil bir varlık sunarak geniş bir yatırımcı yelpazesi için yeşil yatırımlara erişim sağlama;
- Avrupa Komisyonu’nun daha geniş bir yatırımcı yelpazesine erişmesine yardımcı olma;
- Yatırımcılara yüksek dereceli likit bir varlıkla yeşil yatırımlarının portföyünü çeşitlendirme olanağı sunma;
- Yeşil tahvil piyasasını destekleme ve diğer ihraççılara ilham kaynağı olma;
- Avrupa Birliği’nin ve avronun sürdürülebilir finans piyasalarındaki rolünü güçlendirerek sürdürülebilir finans piyasaları için avantaj sağlama rolünü üstleniyor.