Avrupa Konseyi’nden yeni kararlar

Avrupa Konseyi, “55’e Uyum” paketi kapsamında yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yönergelerini müzakere ederek yeni bir yasa tasarısı oluşturdu.

Yeni yasa tasarısının nihai metninin oluşması için Konsey’in Avrupa Parlamentosu ile müzakerelere başlaması planlanıyor.

Enerji üretimi ve kullanımı Avrupa Birliği’nin (AB) emisyonlarının yüzde 75’ini oluşturuyor. Uzlaşmaya varılan yeni hedefler, AB’nin 2030 yılına kadar 1990 seviyelerine kıyasla net sera gazı emisyonlarını en az yüzde 55 oranında azaltma hedefine önemli bir katkı sağlayacak.

Fransa Enerji Dönüşümü Bakanı Agnès Pannier-Runacher, uzlaşmaya varılan başlıkların Ukrayna’daki savaş göz önüne alındığında enerji için Rusya’ya olan bağlılığın azaltılmasına yardımcı olacağını belirterek; “Üye devletlerin bu iki yönerge üzerindeki anlaşması, küresel ısınmaya karşı mücadelede atılmış büyük bir adım. Büyük miktarda yenilenebilir enerji dağıtımı ve enerji tasarrufunda önemli çabalarla enerji sistemlerimizi karbondan arındırmak, iklim hedeflerimize ulaşmak için çok önemli.” dedi.

Sektörlere özel hedefler belirlendi

Konsey, yenilenebilir kaynaklardan sağlanacak enerjinin, elde edilen toplam enerji içerisindeki payını yüzde 32’den yüzde 40’a çıkarma kararı aldı. Üye devletlerin, yeni hedefe ulaşmak için 2023 ve 2024’te güncellenecek olan Ulusal Enerji ve İklim Planları’nda (National Energy and Climate Plans, NECP) belirlenen ulusal katkı paylarını artırmaları gerekecek. Ek olarak; yenilenebilir enerjilerin entegrasyonunu hızlandırmak için Konsey, sektörlere özgü hedefler belirlemek üzere anlaşmaya vardı.

Konsey taşımacılık sektörüne, 2030 yılına kadar sera gazı yoğunluğunun yüzde 13 oranında azaltılması veya sektörde tüketilen enerjinin yüzde 29’unun yenilenebilir enerjiden elde edilmesi arasında seçim yapma olanağı tanıyacak.

Yapılan oylamada, havacılık sektörü için ücretsiz emisyon izinlerinin 2027 yılına kadar aşamalı olarak kaldırılması da kabul edildi. Sürdürülebilir havacılık yakıtlarının (Sustainable Aviation Fuel, SAF) kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik oluşacak maliyetleri karşılamak için aşamalı olarak kaldırılan ücretsiz tahsisatların 20 milyonu sektöre hibe edilecek.

Konsey, deniz taşımacılığı emisyonlarını Emisyon Ticaret Sistemi (Emission Trading System, ETS) kapsamına dahil etmeyi de kabul etti. Deniz taşımacılığına büyük ölçüde bağımlı olan üye devletler bu karardan en fazla etkilenecek ülkeler olacağından, Konsey, açık artırmada verilen tahsisatların yüzde 3,5’ini bu üye devletlere dağıtma kararı aldı.

Enerji tüketiminde tasarruf sağlanacak

Mayıs 2022’de Komisyon tarafından önerilen RepowerEU planının öncelikleri doğrultusunda yenilenebilir enerji projeleri için gerekli izin prosedürlerinin işleyişinin hızlandırılmasını kararlaştıran Konsey, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra, AB’nin Rus fosil yakıtlarına bağımlılığını sonlandırma planı kapsamında yenilenebilir enerjilerin dağıtımını hızlandırmayı hedefliyor.

Konseyde, 2030 yılına kadar AB düzeyinde enerji üretimi ve tedariki için kullanılan enerjiyi ifade eden birincil enerji tüketiminin yüzde 39, son kullanıcılar tarafından tüketilen enerjiyi temsil eden nihai enerji tüketiminin yüzde 36 oranında azaltılması da onaylandı.

Yeni kararlara göre üye ülkeler, 1 Ocak 2024’ten itibaren yıllık nihai enerji tüketiminin yüzde 1,1’i oranında tasarruf sağlayacak. Bu oran, 1 Ocak 2026’dan itibaren yüzde 1,3 ve 1 Ocak 2028’den 31 Aralık 2030’a kadar yüzde 1,5 olarak artırılacak.

ETS ve SKDM’de yeni hedefler

ETS kapsamındaki sektörlerde 2030 yılına kadar emisyonların yüzde 61’inin azaltılması hedefinin sürdürülmesinde mutabık kalan Konsey ayrıca, yeniden temellendirme kapsamında genel emisyon tavanının bir kereye mahsus azaltılmasını ve emisyon üst sınırının yıllık azaltım oranının yılda yüzde 4,2 oranında artırılmasını onayladı.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (Carbon Border Adjustment Mechanism, CBAM – SKDM) kapsamındaki sektörlerle ilgili olarak Konsey, 2026 ile 2035 arasındaki on yıllık bir süre boyunca SKDM tarafından ilgili sektörlere yönelik ücretsiz tahsisatların aşamalı olarak sona erdirilmesi önerisini kabul etti. Bu sektörlerin karbondan arındırılması için gereken destek, İnovasyon Fonu’ndan sağlanacak. Konsey ayrıca Komisyon’dan ihracatta karbon kaçağı da dahil olmak üzere SKDM’nin etkilerini takip etmesini ve ek önlemlere ihtiyaç olup olmadığını değerlendirmesini istedi.

Modernizasyon Fonu ile ilgili olarak Konsey, ilave tavanın yüzde 2,5’inin açık artırmaya çıkarılması, öncelikli yatırımların payının ise yüzde 80’e çıkarılmasını talep etti. Konsey, Modernizasyon Fonu’ndan yararlanan üye ülkeler listesinin genişletilmesine de karar verdi. Doğal gaz projeleri ilke olarak Fon’dan yararlanamayacaklar. Ancak Konsey, fondan yararlanacakların belirli koşullar altında doğal gaz projelerini finanse etmeye devam etmelerine izin verecek bir geçiş tedbiri getirdi.

Konsey ve Parlamento bu aşamadan sonra iki yönergenin nihai metni üzerinde anlaşmak için müzakerelere başlayacak.