Avrupa’da havacılık sektöründe radikal adımlar

Avrupa Birliği, havacılık sektörünün neden olduğu emisyonları azaltmak için bir dizi karara imza attı.

Avrupa’da havacılık emisyonları, 2013 ile 2019 arasında yıllık ortalama yüzde 5 oranında arttı. Emisyonlar pandemi sürecinde büyük ölçüde düşse de 2021’den sonra hızla artmaya devam etti. Ancak iklim nötr hedefine ulaşmak için Avrupa Birliği’nin (AB) havacılık da dahil olmak üzere ulaşım emisyonlarını 2050’ye kadar, 1990 seviyelerine kıyasla yüzde 90 oranında azaltması gerekiyor. Bu doğrultuda harekete geçen Avrupa Birliği, havacılık sektörünün emisyon ödemelerini güncellemeye hazırlanıyor.

Yapılan düzenleme kapsamında havacılık sektörüne sağlanan ücretsiz emisyon tahsisatları 2026 yılına kadar kademeli olarak kaldırılacak. Ücretsiz emisyon tahsisatlarının ilk etapta 2024’te yüzde 25, 2025’te ise yüzde 50 oranında azaltılması planlanıyor.

Ayrıca havayolu şirketlerinin yeşil yakıt kullanımını teşvik etmek için yeni bir ödenek planında da anlaşmaya varıldı. Anlaşma kapsamında, havayolu şirketlerinin yeşil yakıt maliyetleri https://www.isoyesilblog.com/terimler/emisyon-ticareti-sistemi-emissions-trading-system-ets/emisyon ticaret sistemi (Emission Trading System, ETS) ödemelerinden düşürülebilecek. Ödenek planı kapsamında ise 2024 ve 2030 arası dönem için 20 milyon avro tahsisat ayrılacak.

ETS ile toplanan gelirlerin bir kısmı ise, AB’nin İnovasyon Fonu’na aktarılacak.

Öte yandan uluslararası havacılığa yönelik Karbon Denkleştirme ve Azaltma Planı (The Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation, CORSIA) 2022’den 2027’ye kadar Avrupa dışı uçuşlarda geçerli olacak. Avrupa dışı ülkelerden gelen veya Avrupa’dan giden uçuşlardan kaynaklanan emisyonların 2019’daki seviyelerinin yüzde 85 üzerine çıkması durumunda, bunun CORSIA’ya katılan ülkelerde karbon kredileri ile denkleştirmesi gerekecek.

CORSIA’yı geliştiren Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation, ICAO) 2025 yılında gerçekleştireceği toplantıda, CORSIA uygulamasının emisyonları azaltmakta yeterli olup olmadığını değerlendirecek. CORSIA’nın yeterli bulunmaması halinde, ETS’nin kapsamı Avrupa’dan kalkan bütün uçuşları kapsayacak şekilde genişletilecek.

Anlaşma kapsamında havayolu şirketlerinin emisyon verilerini tüketiciler ile paylaşması da zorunlu hale getirilecek.

Fransa’da kısa mesafeli uçuşlara yasak, Belçika’da yeni vergiler

Fransa ise, sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla kısa mesafeli iç hat uçuşlarını yasaklayan ilk Avrupa ülkesi oldu. Yasa kapsamında 2,5 saatten daha kısa süren bir tren yolculuğu ile birbirine bağlanan şehirler arasındaki uçuşlar kaldırılacak.

Yasak ilk etapta Paris Orly ile Nantes, Lyon ve Bordeaux arasındaki güzergahları etkileyecek. Yasanın ilerleyen süreçte Lyon ve Marsilya ile Paris Charles de Gaulle ile Lyon ve Rennes arasındaki güzergahları da kapsaması bekleniyor.

Fransa aynı zamanda özel jetlerin kullanımının azaltılması için de yeni bir yasa üzerinde çalışıyor. Avrupa’da en fazla özel jet uçuşuna sahip olan Fransa’nın özel jet uçuşlarını yasaklaması beklenmiyor. Ancak ağır vergilendirme ve kısıtlamaların devreye gireceği belirtiliyor.

Fransa’yla birlikte Belçika da eski ve gürültülü uçakların yanı sıra özel jetler ve kısa mesafeli uçuşlara yeni vergiler getirmeye hazırlanıyor. Yeni yasa ile gürültü ve çevre kirliliğinin azaltılması hedefleniyor.

Hâlihazırda Brüksel Havalimanı’nı kullanan uçaklar, kalkış ve iniş sırasında oluşan gürültü düzeyine göre belirlenen bir vergi ödüyor. Ancak 1 Nisan 2023’ten itibaren vergilerin sadece gürültü ile sınırlı kalmayacak şekilde, hava kirliliğini, sera gazı emisyonlarını ve uçuşun varış noktasını da kapsayarak genişletilmesi bekleniyor.