Eylem planı ile 2040 yılına kadar 46 milyar dolar değerinde enerji tasarrufu sağlanması öngörülüyor.
“Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi ve II. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı”, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın kamu, özel sektör, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve yeni girişimcilerden oluşan geniş bir paydaş katılımıyla hazırlandı.
Eylem planı 10 stratejik amaç, 23 hedef ve 7 ana başlıktan oluşuyor ve 2024-2030 yılları arasını hayata geçirilecek 61 eylem ve 266 faaliyeti içeriyor.
Geçtiğimiz hafta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın duyurduğu eylem planı çerçevesinde enerji tüketiminin yüzde 16 oranında azaltılması ve böylece 100 milyon ton emisyon azaltımı hedefleniyor. Belirlenen hedeflere ulaşmak için 2030 yılına kadar 20,2 milyar dolarlık enerji verimliliği yatırımı gerçekleştirilmesi planlanıyor. Yapılacak yatırımlar ile 2040 yılına kadar 46 milyar dolar değerinde enerji tasarrufu sağlanması öngörülüyor.
Eylem planı; enerji arz güvenliğini sağlama, net sıfır emisyon hedefine ulaşma ve toplam faktör verimliliğini artırma amacı taşıyor. Plan, enerji verimliliğini öncelikli kılan, toplumsal seferberlik, finansman teşviki, sanayi ve bina sektörlerinde alınacak önlemler, dijital teknoloji destekleri, enerji verimli ulaşım teşvikleri, tarımsal uygulamalar, enerji verimli ürünlerin piyasa dönüşümü ve enerji değer zinciri boyunca verimliliği artırma stratejilerini içeren kapsamlı bir enerji politikası sunuyor.
Sanayide enerji verimliliği yenilikçi çözümlerle sağlanacak
Eylem planı çerçevesinde sanayi sektöründe karbon emisyonlarının düşürülmesi ile yeşil ve dijital dönüşümü teşvik etmek için çeşitli stratejiler izlenecek. Bu kapsamda, sanayi kümelenmelerinin oluşturulması, enerji standartlarının belirlenmesi, en iyi teknoloji ve uygulamaların yaygınlaştırılması, enerji tüketim hedeflerinin belirlenmesi, Endüstri 4.0 geçiş planlaması ve elektrikli motor sistemlerinde enerji verimliliği çalışmaları yürütülecek.
Ayrıca 20 megawatt’ın üzerinde ısıl enerji ihtiyacına sahip endüstriyel tesislerde kojenerasyon sistemlerinin kullanımı artırılacak ve atık ısı geri kazanım sistemlerinden elde edilen elektriğin belirli bir yüzdesinin piyasaya satılması için modelleme, analiz ve değerlendirme çalışmaları yapılacak.
Sanayi tesislerinde buhar ve sıcak su sistemlerinin elektrifikasyonu da teşvik edilecek. Organize sanayi bölgelerinde (OSB) yer alan işletmelerin atık ısılarının merkezi bir hat üzerinden dağıtılması için düzenlemeler yapılacak.
Sanayide enerji verimliliği projelerinin sayı ve çeşitliliği artırılacak. Bu kapsamda teknolojik gelişmelere uygun enerji verimliliği yatırımlarına destek verilecek ve projelerin uygulama performansı ile belirlenen kriterlere uygunluğu değerlendirilecek.
Ayrıca güncellenen Avrupa Birliği (AB) direktiflerine uygun olarak çevreye duyarlı tasarım, ürün etiketlemesi ve yapı malzemeleri mevzuatına yönelik farkındalık çalışmaları yürütülerek çevresel performans standartlarına uyumu teşvik etmek ve tüketicilerin bilinçlendirilmesi amaçlanacak.
Karbon yoğunluğu ve spesifik enerji tüketimi azaltımını desteklemek amacıyla Gönüllü Anlaşma süreçleri iyileştirilecek ve destek miktarları artırılacak. Kurulacak olan Emisyon Ticaret Sistemi’nden (ETS) elde edilecek gelirlerin, sanayide yeşil dönüşümü desteklemek amacıyla enerji verimliliği projelerinde de finansal kaynak olarak kullanılması sağlanacak.
Ulaşımda sürdürülebilirlik ön plana çıkarılıyor
Yakıt tüketimi ve emisyon değerleri yüksek araçların daha fazla vergi ödeyeceği bir motorlu taşıt vergi sistemi geliştirilmesine yönelik etki analiz çalışması gerçekleştirilecek. Bununla birlikte piyasaya sürülen tüm araçların CO2 emisyon bilgilerini içeren bir veri tabanı oluşturulacak.
Eski araçların yerine daha çevre dostu modellere geçişi teşvik etmeye yönelik tüm araçlar için hurda teşvik mekanizması geliştirilecek. Kargo, lojistik ile nakliye filolarının yenilenmesi ve belirli bir oranda alternatif yakıtlı araçların zorunlu hale getirilmesi için de yasal düzenlemeler yapılacak.
Mevcut demiryolu ağı yenilenecek ve standartları yükseltilecek. Öncelikli hatlarda elektrifikasyon ve sinyalizasyon sistemleri kurulacak. Limanlar, organize sanayi bölgeleri, fabrikalar ve maden sahaları gibi yük merkezlerinin demiryolu ağına entegrasyonu sağlanacak ve Çin-İpek Yolu örneğinde olduğu gibi Yüksek Hızlı Tren hatlarında yük taşımacılığına yönelik çalışmalar yapılacak.
Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı kullanımını artırmaya yönelik çalışmalar da hayata geçirilecek. Havayolu sektöründe uçuş/kişi başına emisyon takip sistemi geliştirilecek ve havalimanlarında kullanılan yer hizmetleri araçlarının yeşil dönüşümü teşvik edilecek.
61 plandan 36’sı bu yıl hayata geçiriliyor
Tarımsal sulama sistemlerinin enerji verimliliğini artırmak amacıyla mevcut açık sistemleri kapalı sistemlere dönüştürme, basınçlı sulama geçiş destekleri, pompaların verimliliğini artırma programları, çiftçi eğitimleri ve enerji tasarrufu odaklı etütler gibi çeşitli faaliyetler hayata geçirilecek.
Tarımsal üretimde yenilenebilir enerji kullanımını artırmayı da hedefleyen stratejik plan çerçevesinde; güneş, rüzgâr, jeotermal enerji ve biyogaz gibi kaynakların desteklenmesi, döngüsel ekonomi uygulamalarının teşvik edilmesi ve ısı pompası ile jeotermal kullanımının yaygınlaştırılması sağlanacak.
Eylem planı çerçevesinde hayata geçirilecek 61 planın 36’sı 2024 itibarıyla uygulanmaya başlayacak. 25 plan için ise bu yıl içerisinde mevzuat ve altyapı çalışmaları başlatılacak.