Yakında iki gezegene eşdeğer kaynağa ihtiyaç duyacağız

Dünya Limit Aşım Günü, sürdürülebilir bir ekosistem için tüketim alışkanlıklarımızı gözden geçirmemiz gerektiğini hatırlatıyor.

Bir milyondan fazla tür yok olma tehdidi altında, dünya karalarının yüzde 75’i ve denizlerin yüzde 66’sı insanlar tarafından tahrip ediliyor ve sıcaklığın 2,6 derece ile 3,9 derece arasında artması bekleniyor. Bilim insanları, geleceğimizi korumak istiyorsak bu on yıl içinde çevresel krizle mücadele etmemiz gerektiğini söylüyor. Aşırı tüketimin sebep olduğu doğa tahribatına dikkat çekmeyi amaçlayan Dünya Limit Aşım Günü, yaşam kalitemizi iyileştirmek için mevcut tüketim eğilimlerini tersine çevirebileceğimizi hatırlatıyor.

Dünya Limit Aşım Günü, Birleşmiş Milletler tarafından toplanan veriler doğrultusunda, düşünce kuruluşu Küresel Ayak İzi Ağı (Global Footprint Network) tarafından hesaplanıyor. Küresel Ayak İzi Ağı’na göre tarih boyunca insanlık, şehirler ve yollar inşa etmek, yiyecek sağlamak, ürünler yaratmak için doğanın kaynaklarını kullandı. Ancak 1970’lerin başında, insan tüketimi, gezegenin doğal kaynaklarını yeniden üretebileceği miktarı aşmaya başladı. Hesaplamalara göre, insanlığın kaynak talebi şu anda 1,7 dünyadan fazlasına eşdeğer. Veriler, 21. yüzyılın ortalarına gelmeden iki gezegene eşdeğer kaynağa ihtiyaç duymaya başlayacağımızı gösteriyor.

Dünya Limit Aşım Günü, insanlığın bir yıl içerisindeki kaynak tüketiminin, dünyanın aynı yıl bu kaynakları yeniden üretme kapasitesini ne kadar aştığını belirliyor. Aşım Günü, dünya biyokapasitesinin, insanların ekolojik ayak izine bölünmesi ve sonucun 365 ile çarpılmasıyla hesaplanıyor.

Geçen yıl, Dünya Limit Aşımı Günü, 29 Temmuz’a denk gelmişti. Bu yıl ise 28 Temmuz olarak belirlendi.

Dünya Limit Aşım Günü, Birleşmiş Milletler’in 1970’te veri toplamasından sonra hesaplanmaya başladı. O yıl Limit Aşım Günü 30 Aralık olarak belirlenmişti ancak yıllar içerisinde bu tarih temmuz ayının sonlarına kadar geriledi. Dünya Limit Aşım Günü, 2018’de hesaplanan en erken tarihe, 25 Temmuz’a ulaştı. Bu, insanlığın bir yıldan az bir süre içinde doğanın yenilenebilir kaynaklarını tükettiği ve yılın kalanında ekolojik açıkla karşı karşıya kaldığı anlamına geliyor.

Doğanın imkanları dahilinde yaşayarak yaratabileceğimiz fark, 2020’ye baktığımızda belirginleşiyor. Pandemi kısıtlamaları ve azalan ekonomik faaliyetlerin ardından Dünya Limit Aşım Günü 22 Ağustos’a ötelenmişti. Ancak 2021’de yaklaşık bir ay gerileyerek, 29 Temmuz’a ulaştı.

Küresel Ayak İzi Ağı, son beş yılda, Dünya Limit Aşım Günü’nün ortalama bir günden daha az gerilediğini gösteriyor. Önceki yıllarda ortalama üç günlük gerileme gerçekleşiyordu.

Türkiye’nin Aşım Günü 22 Haziran

Dünya Limit Aşım Günü’ne ek olarak, ülkelerin de Limit Aşım Günleri hesaplanıyor. Ülkelerin performansları büyük farklılıklar gösteriyor. Bu yıl 10 Şubat’ta Aşım Günü’ne ilk ulaşan ülke Katar oldu. Jamaika ise 20 Aralık’ta Aşım Günü’ne son ulaşan ülke olacak. Aşım Günü, ABD ve Kanada’da 13 Mart, Finlandiya’da 31 Mart, Almanya’da 4 Mayıs, Fransa’da 5 Mayıs, İngiltere’de 19 Mayıs olarak belirlendi.

Türkiye için ise Limit Aşım Günü 22 Haziran olarak hesaplandı. Buna göre Türkiye bu tarihten itibaren 2023 yılının kaynaklarından tüketmeye başlayarak geleceğe borçlanıyor.

Global Footprint Network ve Schneider Electric tarafından 2019 yılında yapılan bir analiz, mevcut binaları daha verimli hale getirmenin ve enerjiyi karbondan arındırmanın, Dünya Limit Aşım Günü’nü 21 gün ötelemeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Gıda israfı yarı yarıya azaltılırsa, tarih 10 gün ileri alınabilir. Küresel karbondioksit salımını yarıya indirerek, 93 gün tasarruf edilebilir. Et tüketimini azaltmak 17 gün kazandırabilir. 350 milyon hektarlık alanı tekrar ağaçlandırmak Dünya Limit Aşım Günü tarihini 8 gün ileri kaydırabilir. Motorlu araç kaynaklı karbon ayak izi yüzde 50 azaltılıp, otomobillerle kat edilen mesafenin üçte biri toplu taşıma araçlarıyla ve kalanı yürüyerek veya bisikletle kat edilirse Aşım Günü 13 gün ötelenebilir.

Küresel Ayak İzi Ağı’na göre, limit aşımını her yıl sadece beş gün ileriye atmayı başarabilirsek 2050’de bir yılda dünyanın sağladığı kaynaklar bize yetebilecek. Dünya, şehirler, enerji, gıda ve nüfus konusunda sürdürülebilir çözümler üretip hayata geçirdikçe Dünya Limit Aşımı Günü’nü ötelemek elimizde olacak.